Brigade Qassam, oružano krilo Hamasa koje se bori protiv Izraela

Hamas je u centru pažnje od 7. oktobra, kada je njegovo vojno krilo, brigade Qassam, pokrenulo napad na izraelsku teritoriju, ubivši oko 1.400 ljudi i zarobivši više od 200 osoba.

Izrael je nakon tog napada obećao uništiti sva krila palestinske grupe otpora, koja vlada Pojasom Gaze od 2007. godine.

Ubio je više od 6.500 Palestinaca u neselektivnim napadima, za koje je čelnik Ujedinjenih naroda rekao da su “očito kršenje međunarodnog humanitarnog prava”.

Izrael je pokrenuo šest velikih napada na Gazu od kako su se njegove trupe odatle povukle 2005. godine.

Godine 2012. u zračnim napadima Izrael je ubio Ahmada Jabarija, komandanta brigade Qassam.

Evo šta trebate znati o korijenu i evoluciji tih brigada.

Šta je Hamas i kada je osnovan?

Hamas su osnovali šeik Ahmed Yasin i njegov pomoćnik Abdul Aziz al-Rantisi, kao ogranak egipatskog Muslimanske braće 1987. godine.

Savez je trajao do 2017. godine, kada je Hamas nagovijestio prekid veza s Muslimanskom braćom.

Hamas – akronim za Harakat al-Muqawama al-Islamiya (Islamski pokret otpora) – znači revnost.

Pojavio se tokom prve Intifade protiv izraelske okupacije- kada su hiljade Palestinaca izašle na miran protest protiv izraelske eksproprijacije zemlje i ilegalnih naselja.

Nakon oštrog odgovora na njihov protest, Palestinci su počeli koristiti kamenje, a neke grupe posegnule su i za manjim oružjem.

Hamas je za oružani otpor za oslobađanje Palestine i protivi Sporazumu iz Osla iz 1993. godine, rekavši da je Izrael iskoristio sporazum za širenje ilegalnih naselja na teritorijima okupiranim 1967. godine.

Godine 2006. grupa je odlučila učestvovati na izborima u Gazi.

Pobijedila je, ali prenos vlasti nije bio miran, jer ih je Fatah, stranka koja dominira Palestinskom upravom (PA), pokušao izbaciti iz Pojasa Gaze.

Izrael je uveo kopnenu, pomorsku i zračnu blokadu enklave nakon što je Hamas preuzeo vlast i još uvijek odlučuje šta i ko ulazi i izlazi iz Pojasa, što ga, zapravo, čini “zatvorom na otvorenom”.

Ismail Haniyeh, koji je imao bliske veze s osnivačem Hamasa Yasinom, danas vodi političko krilo Hamasa.

Prema anketi Palestinskog centra za istraživanje politike iz marta, većina Palestinaca bi prije glasala za Haniyeha nego za sadašnjeg predsjednika Palestinske uprave Mahmuda Abbasa ili njegovu stranku Fatah.

Hamasove kontinuirane aktivnosti na socijalnoj brizi, uključujući distribuciju hrane tokom ramazana i izgradnju škola, učvrstile su podršku grupi.

Šta su brigade Qassam?

Hamas je svoju vojnu jedinicu uspostavio 1992. godine, kako bi centralizirao i strukturirao vojne akcije koje su njegovi borci preduzimali protiv Izraela 1980-ih i 1990-ih.

Ime je inspirirano sirijskim borcem Ezzedineom al-Qassamom, koji se borio protiv britanske okupacije nakon što je protjeran u Palestinu, navodi se na službenoj web stranici grupe.

Mohammed Deif je vojni komandant, a pomaže mu zamjenik komandanta Marwan Issa.

Akcije brigada Qassam protiv Izraela pomogle su Hamasu da stekne popularnost među velikim brojem Palestinaca, prema stručnjacima.

Palestinska samouprava je postala nepopularna jer nije uspjela zaustaviti širenje ilegalnih naselja i nastavlja sigurnosnu koordinaciju s Izraelom.

Postala je dodatno marginalizirana usponom ekstremne krajnje desne izraelske politike.

Koliko su jake brigade Qassam?

Prema CIA World Factbooku, brigade Qassam imaju 20.000 do 25.000 članova, iako se o tim brojkama vode sporovi.

Brigade su izgubile hiljade boraca u izraelskim napadima, a njihovi resursi su iscrpljeni izraelskim zračnim napadima.

Izraelsko povlačenje iz Gaze 2005. godine Hamasu je pružilo priliku da obnovi vojno krilo.

Rečeno je da je finansijska podrška, navodno iz Irana, omogućila oružanoj grupi da razvije sofisticirane vojne sposobnosti.

Hamas svoj arsenal vidi kao ključno sredstvo odvraćanja.

Koje su vojne aktivnosti brigade Qassam?

Rečeno je da brigade svoje oružje stiču krijumčarenjem, navodno dobijanjem neke vojne podrške od Irana i lokalnom izradom oružj, prema podacima američke Centralne obavještajne agencije (CIA).

Al Jazeera nije mogla nezavisno provjeriti te tvrdnje.

Oni se uglavnom oslanjaju na raketne napade i nedavno su svom arsenalu dodali dronove.

Prema izvještaju Ministarstva vanjskih poslova SAD-a za 2021. godine, Qassam i druge palestinske naoružane grupe lansirale su više od 4.400 raketa u sukobima s Izraelom 2021. godine.

U 11 dana borbi najmanje 260 Palestinaca je ubijeno u izraelskim napadima, dok je broj smrtnih slučajeva u Izraelu iznosio 13.

Izvještaji kažu da Qassam ima stručnost u improviziranim eksplozivnim napravama (IED) i raketnim bacačima, protutenkovskim projektilima i minobacačima, ali se uveliko oslanja na strategiju i “nevidljivost“, s obimnom tunelskom infrastrukturom koja im omogućuje da se kreću neopaženo.

Zašto je Hamas izvršio napad 7. oktobra?

Hamas je saopćio da je njegov napad bio odgovor na izraelske upade i kršenja u kompleksu džamije Al-Aksa i rastuće nasilje jevrejskih doseljenika nad Palestincima na okupiranoj Zapadnoj obali i u Istočnom Jerusalemu.

Također je naveo da je uzeo dovoljno zarobljenika da se nagodi za oslobađanje palestinskih zatvorenika koji se nalaze u izraelskim zatvorima, a neki analitičari kažu da je ubrzanje arapsko-izraelske normalizacije možda bio još jedan faktor.

“Ovo je dan najveće bitke za okončanje posljednje okupacije na Zemlji”, rekao je Deif, vojni komandant brigade Qassam.

Otvoreno je pozvao pristalice i muslimanske narode da se pridruže oružanoj borbi.

Koje su druge naoružane grupe otpora u Gazi?

Ostale naoružane grupe u Gazi naznačile su da se pridružuju trenutnom otporu protiv izraelskih snaga.

Glavne među njima su brigade Saraya al-Quds Palestinskog islamskog džihada.

Osnovan 1992. godine, Al-Quds je preuzeo odgovornost za najmanje 23 raketna napada, prema podacima koje je prikupio Critical Threats Project.

Narodni front za oslobađanje Palestine također ima aktivnu vojnu prisutnost u Gazi kroz brigade Abu Ali Mustafe i pridružuje se pozivima na oružani otpor putem službenih Telegram poruka.