Iran jača represiju u vrijeme rasta regionalnih napetosti

Smaknućima osuđenika, hapšenjima disidenata i povratkom policijskih patrola za provođenje pravila o obaveznom nošenju hidžaba, Iran pojačava represiju dok rastu napetosti s njegovim zakletim neprijateljem Izraelom, tvrde aktivisti.

Iranci se u Islamskoj Republici suočavaju sa sve većom represijom otkako su širom države izbili protesti nakon što je u septembru 2022. u pritvoru umrla 22-godišnja Mahsa Amini, uhapšena zbog navodnog kršenja pravila o odijevanju za žene, javlja AFP.

No, gušenje opozicije je ušlo u novu fazu porastom straha od regionalnog sukoba.

Aktivisti su zabilježili da su se bijeli kombiji “policije za moral” vratili na gradske trgove širom države te da odvoze žene za koje smatraju da su prekršile pravilo o obaveznom nošenju hidžaba, na snazi od Islamske revolucije 1979.

Šef teheranske policije Abas Ali Mohamadian je javno najavio najnovije mjere 13. aprila, a lokalni mediji su rekli da su dobile naziv “Nour” (“svjetlo” na perzijskom).

Nekoliko snimaka objavljenih na društvenim mrežama, uz ključne riječi “jang aliyeh zanan” (“rat protiv žena”), prikazuju žene koje u kombije tjeraju policajci.

‘Ulice pretvorene u front’

“Islamska Republika je ulice pretvorila u front protiv žena i mladih”, napisala je Narges Mohamadi, dobitnica Nobelove nagrade za mir i zatvorena aktivistica za ljudska prava, iz teheranskog zatvora Evin, što su njene pristalice objavile na društvenim mrežama.

Jedan video snimljen u blizini stanice podzemne željeznice na sjeveru Teherana, prikazuje ženu koja se srušila na tlo nakon što ju je privela policija, a prolaznicima, koji su joj pokušali pomoći, govori da joj je zaplijenjen telefon. Na drugom se snimku čuje zvuk, za koji se čini da je policija koja koristi elektrošokove protiv žena strpanih u kombi.

“Usred rastućeg otpora u državi i međunarodne pažnje fokusirane na regionalne napetosti, Islamska Republika koristi priliku da bi pojačala svoju kampanju represije protiv opozicije”, rekao je Hadi Ghaemi, upravitelj njujorškog Centra za ljudska prava u Iranu. “Bez čvrstog međunarodnog odgovora, Islamska Republika će biti ohrabrena da pojača svoje nasilje protiv žena i svoje nečuveno kršenje ljudskih prava”.

Stotine ljudi su ubijene, prema grupama za ljudska prava, a hiljade uhapšene, prema podacima UN-a, u gušenju protesta 2022. koji su predstavljali najveći izazov za Islamsku Republiku.

‘Prilika da stegnu obruč’

Među uhapšenim proteklih dana je Aida Shahkarami, sestra 16-godišnje Nike Shahkarami koja je umrla tokom gušenja demonstracija 2022. godine, napisala je njena majka Nasrin na društvenim mrežama. Aida je pritvorena “jer nije nosila obavezan hidžab”, napisala je Nasrin na društvenim mrežama.

Nika Shahkarami je pronađena mrtva tokom demonstracija, a neki su članovi porodice optužili snage sigurnosti za njeno ubistvo.

Dina Ghalibaf, novinarka i studentica teheranskog univerziteta Shahid Beheshti, uhapšena je nakon što je na društvenim mrežama optužila sigurnosne snage da su joj stavile lisice i seksualno je uznemiravale tokom prethodnog hapšenja na stanici podzemne željeznice, navodi Hengaw, norveška grupa za ljudska prava.

Smaknuća, za koja aktivisti tvrde da ih Teheran koristi kako bi zatrašio društvo, također su se nastavila, a najmanje je 110 ljudi smaknuto ove godine, prema IHR-u, norveškoj grupi za ljudska prava u Iranu.

Među osobama smaknutim proteklih dana su supružnici 29-godišnji Esmail Hassaniani i njegova 19-godišnja supruga Marjan Hajizadeh, koji su osuđeni na smrt zbog optužbi povezanih s drogom u zajedničkom postupku, te su 11. aprila obješeni u zatvoru Zanjan, prenijela je Hina.

“Režim će bez ikakve sumnje iskoristiti ovu priliku da stegne obruč u zemlji”, rekao je čelnik IHR-a Mahmood Amiry-Moghaddam. “Još nisu uspjeli uspostaviti kontrolu koju su imali prije septembra 2022. Možda sada imaju priliku da to učine ako se sva međunarodna pažnja usmjeri na eskalaciju tenzija s Izraelom”.