Hoće li gnojivo postati novo rusko oružje protiv Evrope?

Zavisnost Evrope od ruskih gnojiva postepeno se povećava, slično onome što se desilo sa plinom, prema onome što je prenio Financial Times od jednog od najvećih proizvođača nutrijenata za poljoprivredne usjeve.

Svein Tore Holsether, izvršni direktor Yara Internationala, jedne od najvećih kompanija za proizvodnju azotnih mineralnih gnojiva u svijetu, rekao je da se azotna gnojiva, koja su važna za rast biljaka, proizvode pomoću prirodnog plina te da ih Rusija sve više izvozi u Evropu kao zamjenu za plinove koje je zabranila Evropska unija, navodi ovaj britanski list.

Novi plin

„Gnojiva su novi plin“, rekao je Holsether, „i ronično je da je cilj bio da se smanji zavisnost Evrope od Rusije, a sada se isporukom vitalnih nutrijenata Rusija energetski obogaćuje.“

Evropska unija je, u odnosu na prethodnu godinu, uvezla duplo veću količinu ureae, gnojiva koje je često u upotrebi, iz Rusije u godini koja se završila s junom 2023, prema zvaničnim evropskim podacima, a ruski uvoz za tekuću sezonu je niži, ali još uvijek historijski visok i predstavlja trećinu ukupnog uvoza ureae u blok.

Cijene nutrijenata za usjeve porasle su nakon rata u Ukrajini u februaru 2022. godine, nakon što su sankcije uvedene Rusiji ograničile dostupnost prirodnog plina, glavnog sastojka za proizvodnju azotnih gnojiva, poput amonijaka i ureae.

Prema navodima Financial Timesa, to je nanijelo finansijsku štetu evropskim farmerima, dok su farmeri u drugim dijelovima svijeta, posebno u Africi, potpuno prestali koristiti gnojiva, što je otežalo rast usjeva i produbilo globalnu prehrambenu krizu.

Cijene gnojiva su od tada padale kako su padale cijene prirodnog plina, ali evropska industrija gnojiva i dalje se bori s ruskim uvozom, koji zauzima veći udio na tržištu, rekao je Holsether.

Ruski proizvođači gnojiva imaju koristi od smanjenih troškova energije, dodao je, a imaju i manje ograničenja u pogledu održivosti i time proizvode više emisija stakleničkih plinova.

Rusija je jedan od najvećih proizvođača i izvoznika azotnih gnojiva u svijetu, kao i kalijumovih i fosfatnih, koji se dobijaju iz zemlje i ne mogu zamijeniti azotna gnojiva.

Izuzeće izvoza

Dok zapadne sankcije izuzimaju izvoz ruske hrane i gnojiva, Moskva se žali da je trgovina otežana zabrinutošću kupaca, njihovih banaka i osiguravajućih društava zbog umiješanosti sankcioniranih ruskih pojedinaca ili kompanija.

Uprkos tome, prihodi od izvoza ruskog gnojiva porasli su za 70 posto u 2022. godini zbog viših cijena.

Holsether je rekao da bi Rusija mogla iskoristiti svoju rastuću dominaciju na tržištu gnojiva za politički utjecaj, baš kao što je to učinila sa zalihama energije, dodajući: „Kada proizvodite proizvod koji je toliko važan za proizvodnju hrane, to je moćno oružje. I ponovo kažem, mislim da bi bilo naivno misliti da se u jednom trenutku to neće iskoristiti u političke svrhe.“

Nastavio je: „Ono što vidimo s porastom cijena gnojiva jeste da Evropa ima mogućnost da plati više od globalnog juga. Zbog toga će siromašni opet platiti najvišu cijenu“, navodi Financial Times.