Pjevačko takmičenje u posljednjoj evropskoj bliskoistočnoj koloniji

Manje od dva mjeseca do početka takmičenja “Pjesma Evrovizije” u Tel Avivu eskalira kontroverza u vezi s državom domaćinom. Taj je događaj velika prilika za Izrael da “umjetnošću spere” svoje zločine protiv palestinske populacije i propalestinski aktivisti odlučni su ga izazvati bojkotom.

Slavne osobe kao što su Roger Waters i grupa Wolf Alice već su pozvale medijske organizacije i umjetnike da odbiju učestvovati, dok je pokret “Bojkot, povlačenje investicija, sankcije” intenzivirao svoju kampanju protiv tog događaja.

Provokativna odluka da prva polufinalna večer bude 14. maja posebno je ponižavajuća za Palestince jer pada na dan kad Izrael obilježava proglašenje nezavisnosti 1948. Sljedećeg dana, dok se evropski pjevači budu takmičili u Tel Avivu, Palestina će obilježavati 71. godišnjicu onoga što nazivaju Nakba (“Katastrofa”), prisjećajući se žrtava izraelske kampanje etničkog čišćenja.

No, osim očitog problema što Izrael koristi još jedan kulturni događaj da spere svoju krvavu reputaciju, predstojeća Evrovizija također je prilika da se porazmisli o tome kakav je evropski Izrael zaista.

Pitanje koje rijetki Evropljani postavljaju sebi jest zašto država smještena na Bliskom istoku (daleko od prirodnih i zamišljenih granica Evrope) od 1973. učestvuje na takmičenju osnovanom s vizijom da kulturno ujedini Evropu. To je država koja je, definirajući sebe kao “jevrejsku državu” izgrađenu na “obećanoj zemlji” i “jedinu demokratiju na Bliskom istoku”, tvrdila da su joj porijeklo i korijeni čvrsto uspostavljeni na Bliskom istoku.

Zašto onda izraelski umjetnici pjevaju na Evroviziji? Zašto izraelski nogometni klubovi igraju u UEFA-inim takmičenjima, a reprezentacija se takmiči s evropskim selekcijama u kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo? Zašto su izraelski ljekari članovi Evropskog foruma medicinskih udruženja, kojim trenutno upravlja izraelski službenik?

Odgovor je jednostavan: jer je Izrael osnovan kao evropska doseljenička kolonija i nastavlja to biti.

Evropska kolonija u Palestini

Izrael je jedna od posljednjih preostalih evropskih kolonija, zajedno s mjestima kao što su Francuska Gvajana, Nova Kaledonija, Bermudi i Kajmanski otoci. Uspjela je preživjeti talas dekolonizacije u 20. stoljeću tako što je pažljivo izvještila osnivački mit izuzetnosti koristeći se cionističkom ideološkom premisom da se Jevreji moraju vratiti u “obećanu zemlju” i da mogu biti “sigurni” samo unutar države u kojoj žive samo Jevreji.

Iako se koriste cionističkim čitanjem jevrejske svete knjige da potvrde da je Palestina “originalno” jevrejska i zakonita “domovina” svih Jevreja i tvrde da postoji historijski teritorijalni kontinuitet od pretkršćanske jevrejske države, izraelski oci osnivači (svi evropski Jevreji i većinom Aškenazi) krenuli su u sistematsku kampanju da evropeiziraju prostore koje su kolonizirali.

Počeli su graditi novu državu zasnovanu na istoj premisi kojom su se evropski kolonizatori koristili stoljećima – da se uključuju u misiju civiliziranja. I dok su se evropske imperije osipale, Izrael je cvjetao, učvršćujući svoj osnivački mit kao “otoka stabilnosti” u turbulentnoj regiji.

Cionistički kolonizatori spremno su usvojili poglede koje su evropski kolonijalni projekti razvili prema domicilnim populacijama. Nedugo nakon što je 1917. donesena Balfourova deklaracija, cionistički čelnik Chaim Weizmann, naprimjer, napisao je u pismu lordu Balfouru da Arapi, zato što su “površno pametni i oštroumni” i “podmukli” po prirodi, neće biti u stanju uspostaviti svoju državu u Palestini “jer seljak kasni najmanje četiri stoljeća za svojim vremenom, a efendija (član urbane klase) …neiskren je, neobrazovan, pohlepan i jednako nepatriotski koliko i neefikasan”.

Kao i Evropljani, izraelski doseljenički kolonizatori preduzeli su kombinaciju etničkog čišćenja i potčinjavanja da “očiste” zemlju koju su kolonizirali od “inferiorne” domicilne populacije.

No, graditelji izraelske države suočili su se s velikim ideološkim izazovom, tj. s jevrejskom populacijom na Bliskom istoku, koja je ohrabrena da masovno migrira u Palestinu i koja je iskoristila jeftini rad da izgradi cionistička naselja. U vezi s Mizrahi Jevrejima evropskim kolonizatorima posebno je “smetao” njihov “arapski karakter”.

Kako je izraelska prva premijerka Golda Meir izjavila: “Svaki odani Jevrej mora govoriti jidiš jer onaj koji ga ne zna nije Jevrej.”

U prijevodu: jedini istinski jevrejski identitet jest onaj koji je aškenaska elita donijela iz Evrope; jevrejstvo Mizrahi Jevreja (ili Sefarda) “nečisto” je. Zbog tog su ih smatrali podložnima “arapskom utjecaju” i njihova je odanost dovođena u pitanje. Brzo se moralo djelovati da se kontrolira ta “sumnjiva” jevrejska zajednica, koja je uskoro postala polovina izraelske populacije.

Tokom debate o obrazovanju u Knessetu 1951. prvi izraelski premijer David Ben-Gurion bio je prilično direktan: “Jemenski Jevrej prije svega je Jevrej i mi ga želimo pretvoriti, što je prije moguće, iz Jemenca u Jevreja.”

Drugom prilikom također je izjavio: “Mi ne želimo da Izraelci postanu Arapi. Dužnost nam je da se borimo protiv duha Levanta, koji kvari pojedince i društva.”

Stoga je izraelska aškenaska elita krenula u ambiciozni projekt da “civilizira” – tj. “evropeizira” – svoju orijentalnu braću kroz reedukaciju, ideološko ispiranje mozga i masovno otimanje djece.

Rezultat te civilizacijske kampanje jest kontinuirana sistematska diskriminacija protiv Jevreja Mizraha, koji i dalje zauzimaju sâmо̄ dno izraelskog društva i, samim time, protiv bilo kojeg nejevreja i nebijelca.

Izraelska rasna hijerarhija odražava onu uspostavljenu u Evropi, SAD-u i Kanadi: bijela elita i srednja klasa na vrhu, a ostali na dnu.

Evropska krivica i antisemitizam

Dekolonizacijski pokreti koji su erumpirali širom Azije, Afrike i Bliskog istoka primorali su Evropu da postepeno razmontira svoje kolonijalne operacije. Izrael je, međutim, pošteđen tog procesa. S vremenom je dio evropske intelektualne elite počeo govoriti o “postkolonijalizmu” uprkos činjenici da je jedna velika evropska kolonija ostala u njihovom neposrednom susjedstvu.

Zapravo, do danas evropske vlade odbijaju pripisati sebi Izrael kao jedan od kolonijalnih projekata, a odavno je bilo vrijeme za to.

Ironično, krivica zbog holokausta nagnala je evropske vlade da podrže cionistički projekt slanja jevrejskih doseljenika da koloniziraju Palestinu uprkos činjenici što je ideja da Jevreji, zbog svog jevrejstva, trebaju napustiti Evropu radi druge domovine suštinski antisemitska.

Bezuvjetna podrška za izraelsku kontinuiranu kolonizaciju Palestine i viktimizaciju njenog domicilnog stanovništva često je opravdavana (posebno od država kao što su Njemačka i Austrija) iskupljenjem za prošle zločine.

No, antisemitizam nije stvar prošlosti na Zapadu. Zastrašujuće je živ i dio je zapadnjačkog neuspjeha da se pozabavi problemima rasizma, bjelačke nadmoći i kolonijalizma unutar svog društva i kulture.

U tom pogledu, činjenica da evropske vlade podržavaju Izrael u njegovom upornom korištenju evropskih praksi kolonijalnog potčinjavanja iz 20. stoljeća protiv domicilne palestinske populacije svjedoči o činjenici da se oni nikad nisu zaista obračunali sa svojom kriminalnom kolonijalnom prošlošću i da zapravo nisu u potpunosti odbili ideje koje su omogućile kolonijalizam i antisemitizam.

Zato evropske elite ne vide problem u tome da evropski umjetnici nastupaju u Izraelu, evropski potrošači uživaju u robi proizvedenoj u ilegalnim izraelskim naseljima, evropske vlade kupuju izraelsku tehnologiju za nadzor dok Palestince ugnjetavaju, istjeruju iz njihovih domovina i zemlje, osakaćene i svakodnevno masakrirane.

Bilo kakva radikalna promjena u njihovom stavu može samo doći uporedo s punim priznanjem i iskupljenjem za kolonijalne zločine, kompenzacijom za pogođeno stanovništvo, dekolonizacijom i uklanjanjem rasizma iz struktura moći i osudom bjelačke nadmoći. Tek tada Evropljani (i Amerikanci) mogu priznati da je Izrael njihova kolonijalna tvorevina i priznati historijsku sramotu njegovog osnivanja i rasta.

Tek će tada Zapad biti u stanju smatrati Izrael odgovornim za njegove zločine.

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera