Izraelski plan etničkog čišćenja za Zapadnu obalu

Izraelski doseljenici su 8. februara napali palestinske pastire koji su vodili stada na ispašu u zajednici Sadet a-Tha’leh, blizu Hebrona, na okupiranoj Zapadnoj obali. Istjerali su Palestince s pašnjaka i upotrijebili dronove da im preplaše stoku. Kao rezultat, pastiri su pretrpjeli ozbiljne gubitke jer su brojne njihove prestrašene životinje imale spontane pobačaje ili su ojanjile mrtvorođenu janjad usred sezone janjenja.

Ovaj incident nije jedinstven i dio je onoga što aktivisti za ljudska prava opisuju kao „ekonomsko ratovanje doseljenika koje vodi do raseljavanja“.

Događaj iz Sadet a-Tha’leha jedan je od 561 incidenta izraelskih doseljenika protiv Palestinaca, koje je zabilježio Ured UN-a za koordinaciju humanitarnih poslova (OCHA) između 7. oktobra i 20. februara. Od 17. januara, doseljenici su ubili najmanje osam Palestinaca i ranili 111, piše u bazi OCHA-e. Ponovljeni valovi nasilja doseljenika, koje vojska često podržava, doveli su do raseljavanja 1208 Palestinaca, uključujući 586 djece, iz 198 domaćinstava.

Iako su humanitarne i organizacije za ljudska prava sklone registrovati ove nasilne činove kao zasebne incidente, oni predstavljaju sistematsku brutalnost ekstremističkih doseljenika nad palestinskom populacijom okupirane Zapadne obale, paralelno s vjerovatnim genocidnim postupcima koje vrši izraelska vojska u Gazi.

Podržano od izraelskih snaga sigurnosti i potpomognuto i poticano od vlade, doseljeničko nasilje je centralni dio politike izraelske države i plana da etnički očisti okupiranu palestinsku teritoriju kako bi nad njom uspostavila puni suverenitet i omogućila širenje naselja – iako su naselja ilegalna prema međunarodnom pravu.

Poduhvat naselja: u potpunosti nezakonit

Naselja su niz od države sponzorisanih (ili od države tolerisanih, u slučaju neformalnijih ispostava i „farmi“) urbanih kolonija izgrađenih za Izraelce na okupiranoj Zapadnoj obali i Golanskoj visoravni.

Sva izraelska naselja su ilegalna po međunarodnom pravu, jer krše Član 49 Četvrte ženevske konvencije, koju je Izrael ratificirao. Nadalje, planovi o širenju naselja često se koriste kao način da se učvrsti izraelsko de facto pripajanje okupirane teritorije, u suprotnosti sa zabranom osvajanja teritorija silom utvrđenom u Članu 2(4) Povelje UN-a.

Iako je međunarodno pravo jasno po ovom pitanju, i podržano rezolucijom Vijeća sigurnosti UN-a iz 2016. na koju SAD nije uložio veto, Izrael je osigurao političke uvjete i ekonomske podsticaje, kao i infrastrukturnu podršku, za rast 279 naselja na Zapadnoj obali, na kojoj živi blizu 700.000 doseljenika.

Utjecaj naselja proteže se izvan ograđenih urbanih predjela na okolna sela, gdje ranjivi Palestinci žive u stalnom strahu od napada na njihove domove, stada od kojih žive i na njihove živote općenito.

U nekih 16 palestinskih zajednica koje su prisilno premještene nakon 7. oktobra, kao što je Khirbet Zanuta u brdima južnog Hebrona, doseljenici su već ogradili zemlju, u suštini je kontrolišući za vlastitu upotrebu i sprečavajući palestinske zajednice da se vrate.

Doseljeničko nasilje kao državno nasilje

Politički stavovi ekstremističkih doseljenika, čija je glavna želja riješiti se Palestinaca sa Zapadne obale, ušli su u izraelsku mainstream politiku.

Nakon incidenata doseljeničkog nasilja na visokom nivou, vladini zvaničnici su prihvatili i izrazili podršku za takva djela. Ministri u Vladi su otvoreno podsticali doseljenike da čine nasilje nad Palestincima. Prošle godine, naprimjer, ministar finansija Bezalel Smotrich pozvao je na uništenje palestinskog grada Huware.

Doseljenici ne uživaju samo političku, nego i vojnu podršku. U protekle dvije decenije, povećan je broj članova izraelskih snaga sigurnosti koji su raspoređeni na Zapadnu obalu da pomognu „osigurati“ ilegalna izraelska naselja. Osim tog, oformljene su takozvane „jedinice teritorijalne odbrane“, sastavljene od doseljenika koje je obučila i naoružala izraelska vojska.

Naoružani doseljenici godinama napadaju Palestince pod zaštitom i uz učešće izraelskih snaga sigurnosti.

Mnoge vojne jedinice su nakon 7. oktobra raspoređene na front u Gazi, što je doseljeničkim jedinicama teritorijalne odbrane dalo još važniju ulogu u uspostavljanju kontrole nad okupiranom zemljom. Granica između snaga sigurnosti i naoružanih doseljenika sve je nejasnija, posebno pod vodstvom izraelskog ministra nacionalne sigurnosti Itamara Ben-Gvira. On je u proteklim mjesecima naredio da se doseljenicima podijele hiljade komada vatrenog oružja i druge opreme.

Iako su ga počinili građani, doseljeničko nasilje u okupiranoj Palestini može se shvatiti samo kao državno nasilje. Međunarodno pravo, koje se primjenjuje na ovakve situacije, uključujući članove o odgovornosti država za međunarodna protivpravna djela, potvrđuje da se niz ponašanja koja su počinili nedržavni akteri, kao što su izraelski naoružani doseljenici, mogu pripisati državi.

Istaknuta organizacija za ljudska prava B'Tselem opisala je doseljeničko nasilje kao oblik državnog nasilja, kroz koje Izrael „može imati i jare i pare“. Može tvrditi da ovo nasilje čine pojedinci – nekoliko loših doseljenika – i negirati ulogu svojih snaga sigurnosti, sve dok joj koriste njegove posljedice – protjerivanje Palestinaca sa njihove zemlje.

Neispunjavanje dužnosti da zaštite

Prema međunarodnom pravu, Izrael kao okupatorska sila ima obavezu da zaštiti palestinsku populaciju. Bez obzira na to, doseljeničko nasilje se događa otvoreno i potpuno zanemarujući ratne zakone i zakone o ljudskim pravima.

Činjenica da su izraelske sigurnosne snage pratile i štitile doseljenike u njihovim nasilnim napadima jasno ukazuje na to da se aktivno ignorišu pravne odgovornosti prema okupiranoj populaciji.

Nedostatak odgovornosti za doseljeničko nasilje na izraelskim sudovima, vojnim ili civilnim, pokazuje da izraelske vlasti nisu spremne okončati nekažnjivost. Još 2013, misija UN-a je izvijestila da „su identiteti doseljenika koji su odgovorni za nasilje i zastrašivanje poznati izraelskim vlastima, a ipak se nastavljaju nekažnjeno.“

Studija koju je nedavno provela nevladina organizacija o ljudskim pravima otkrila je da je između 2005. i 2023. izraelska vlast zatvorila 93,7 posto istražnih dosjea koji se tiču Izraelaca koji su nanijeli štetu Palestincima i njihovoj imovini na okupiranoj Zapadnoj obali. Otkako je trenutna Vlada preuzela vlast u decembru 2022, 57,5 posto palestinskih žrtava izraelskih zločina bira ne podnijeti pritužbu zbog manjka povjerenja u sistem.

Doseljeničko nasilje je izraelska država usvojila kao alat za ubrzavanje tempa palestinskog raseljavanja. Jednom kad se ključni dijelovi okupirane Palestine očiste od starosjedilačkih palestinskih zajednica, tada se poduhvat naseljavanja može nastaviti nesmanjenom brzinom i bez otpora, a također se može dogoditi i aneksija.

S obzirom da su date doseljeničke aktivnosti priznate kao kršenje međunarodnog prava, međunarodna zajednica ne može pristati na doseljeničko nasilja koje tjera Palestince s njihove zemlje kako bi se omogućilo širenje naselja.

Na Međunarodnom kaznenom sudu (ICC) su u toku istrage o situaciji u Palestini. Glavni tužitelj ICC-a Karim Khan potvrdio je da njegov ured ubrzava istrage u vezi sa doseljeničkim nasiljem, naglašavajući da „Izrael ima temeljnu odgovornost kao okupatorska sila“ da istraži i procesuira te zločine i spriječi njihovo ponavljanje i osigura pravdu.“

Po našem mišljenju, istrage ICC-a mogle bi imati odvraćajući učinak samo ako obuhvate i ulogu izraelskih vlasti u omogućavanju ovog nasilja, ali i nelegalnost naselja. „Prebacivanje civila“ od strane okupatorske sile zaista je jedan od najdokumentovanijih navodnih ratnih zločina u Izraelu.

Također smatramo da su sankcije koje su nedavno uvele SAD, Velika Britanija, Francuska i druge države bez dugoročnog učinka. Ciljanjem pojedinaca, ali ne i države, zapadne sile nastavljaju davati Izraelu odriješene ruke kada je u pitanju kršenje prava palestinskih civila koji žive pod izraelskom okupacijom.

Međunarodna zajednica, umjesto tog, mora jasno i bez oklijevanja pripisati doseljeničko nasilje izraelskoj državi i pozvati njene zvaničnike na odgovornost na odgovarajućim međunarodnim forumima jer nisu poduzeli odlučnu akciju da ga spriječe, zaustave i ponište njegove efekte.

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.