Evropa “prikrivala tajne letove CIA-e”

Većina od 28 zemalja, uglavnom evropskih država, nije ispunila zahtjev za dostavljanje informacija o njihovom učešću u tajnim letovima CIA-e kojima su se prevozili osumnjičeni teroristi, saopćile su dvije grupe za zaštitu ljudskih prava.

Grupa Reprieve iz Londona i Access Info Europe iz Madrida optužile su evropske države za prikrivanje njihove uloge u programu CIA-e u okviru kojeg su se hapsile i prebacivale osobe osumnjičene za terorizam.

Tokom tog programa CIA  je 2001. godine uhapsila oko 3.000 ljudi te ih svojim avionima prebacivala do raznih zatvora lociranih po cijelom svijetu.

Zatvori u Evropi

U izvještaju koji su objavile ove grupe navodi se da su Sjedinjene Američke Države obezbijedile „najopširniji odgovor“,  te se evropske zemlje optužuju za netransparentnost. 

„Evropske države nisu u potpunosti shvatile svoju ulogu u ovome“, rekla je Helen Darbishire, izvršna direktorica grupe Access Info Europe.

Aktivisti za ljudska prava godinama su skupljali informacije o stotinama tajnih letova kojima su se nakon 11. septembra osumnjičeni za terorizam prevozili između zatovora CIA-e u Evropi  i američke vojne baze u Guantanamu.

CIA nikada nije otkrila lokacije tih zatvora, ali je objavljeno da su oni postojali na Tajlandu, Afganistanu, Litvaniji, Poljskoj te Rumuniji, gdje su osmunjičeni za terorizam, uključujući Khalida Sheik Mohammada, koji je isplanirao napade 11. septembra, ispitivani u podrumima vladinih zgrada u prijestolnici Bukureštu.

Aktivisti tvrde da je CIA na ovaj način mučila zatvorenike u zemljama gdje je to dozvoljeno.

Švicarski političar Dick Marty je 2007. optužio 14 evropskih vlada da su između 2002. i 2005. godine dozvolile CIA-i da vode zatvore u njihovim zemljama ili da lete iznad njihovih teritorija.

Evropski zatvori su zatvoreni do maja 2006., a program CIA-e za zatvaranje i ispitivanje završio je 2009.

Vijeće Evrope procijenilo je 2007. da je 1.245 letova koje je vodila CIA-a prešlo preko evropskog zračnog prostora. 

Podaci o letovima

Organizacije za ljudska prava objavile su da su identificirale 54 aviona, registiriranih u SAD-u, za koje se vjeruje da su ilegalno prevozili osumnjičine za terorizam.

Prema zakonu o slobodi informacije, ove organizacije su od 28 zemlja, uglavnom evropskih država, te od regulatorne agencije za zračni saobraćaj Eurocontrol, tražile podatke o letovima. 

Grupe su saopćile da je sedam od 28 država pružilo ove informacije. Pet zemalja je javilo da više nemaju te podatke, tri je odbilo da ih objavi, a 13 nije odgovorilo na zahtjev ni nakon deset sedmica.

S druge strane, SAD su nadležnim agencijama predale zapise sa podacima o više od 27.000 letova.

Izvor: Agencije