Naučnici iz Srbije traže devetu planetu
Da li u Sunčevom sistemu postoji još jedna planeta, deset puta veća od Zemlje i od Sunca udaljena četiri puta više nego Pluton, svjetska astronomska zajednica pokušat će saznati uz pomoć novog teleskopa LS ST čija izgradnja uveliko traje u Čileu i koji bi trebao da počne s radom 2019. godine.
Važan dio u projektu američke astronomije, vrijednom 1,2 milijarde dolara, u koji je uključeno više od stotinu astronoma, fizičara i inžinjera širom svijeta, čine i naučnici i studenti iz Srbije.
Kako je za Tanjug objasnila Dragana Ilić, docent na katedri za astronomiju Matematičkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, projekat LS ST (Large Synoptic Survey Telescope) podrazumijeva izgradnju velikog teleskopa, prečnika ogledala 8,4 metra, koji će dva puta sedmično davati cijeli pregled neba južne Zemljine polulopte.
Teleskop, veoma širokog prečnika vidnog polja od 3,5 stepena, imat će digitalnu kameru CCD senzora od 3,2 gigapiksela, i dobijat će veoma oštru sliku preko inovativnog sistema od tri ogledala.
LS ST se nalazi na visini od 2,682 metra, na vrhu Cerro Pachon, na sjeveru Čilea.
Naučnici iz Srbije ‘glasnici’ nove planete
Kako navodi Ilić, stručnjaci iz Srbije uključeni su u projekat od 2010, i na njemu, uz podršku Ministarstva prosvjete, nauke i tehnološkog razvoja, između ostalih rade naučni savjetnici iz Astronomske opservatorije u Beogradu Darko Jevremović i Luka Popović, kao i studenti Matematičkog fakulteta i Fakulteta organizacionih nauka Univerziteta u Beogradu.
“Njihov udeo u projektu ravnopravan je sa ostalim članovima projekta. Specifičan je zato što mi radimo na važnom delu, simulatoru koji će generisati i distribuirati alerte. To znači da će svaka promena u sjaju ili položaju nekog tela koje teleskop detektuje tokom rada proći kroz deo programskog koda koji su napisali naši stručnjaci, i tako obavestiti naučnu zajednicu”, rekla je Ilić.
Prema njenim riječima, ukoliko bi LS ST teleskop uspio da detektira potencijalnu planetu “Devet”, vijest o tome će proći kroz dio projekta koji su radili stručnjaci iz Srbije.
“Za sada ne znamo da li ona stvarno postoji, jer je toliko daleko da ne možemo da je tako lako pronađemo. O njenom mogućem postojanju govori gravitacioni uticaj koji ona ima na ostala mala tela koja se nalaze u tom Kojperovom pojasu”, objašnjava Ilić.
Svjetski astronomi u junu u Beogradu
Ona je dodala i da trenutno postojeći teleskopi još nisu uspjeli da vide devetu planetu.
“Na severnoj polulopti postoji sličan teleskop koji radi pregled neba kao što će raditi LS ST, međutim, on nije ni na šta slično nabasao, tako da se pretpostavlja da će LS ST u prvoj godini svog rada, ukoliko postoji takva planeta, uspeti da je detektuje. I u tome će pomoći upravo deo posla koji rade naučnici iz Srbije”, zaključila je Ilić.
Inače, otkriće nove planete i prije nego što se ona ugleda nije novina za astronome.
Naprimjer, osma planeta Sunčevog sistema, Neptun, otkrivena je 1781. tako što su naučnici uočili da se sedma planeta, Uran, kreće nepravilno pod utjecajem gravitacije nekog drugog tijela.
Ilić je najavila i veliki međunarodni događaj ovog juna u Beogradu, međunarodnu konferenciju “LS ST@Europe2”, koja će ugostiti najbolje svjetske stručnjake iz astronomije.
Prema njenim riječima, te sedmice u Beogradu će boraviti svi vodeći naučnici koji rade na novom teleskopu, kao i čelnici projekta, poput prvog čovjeka projekta Stevena Kahna.
Izvor: Agencije